Yine yeni bir terim: ambivert. Türkçeye seçici sosyal olarak önerilmiş. Ben çok uyduramadım. O nedenle ‘ambivert’i kullanmaya devam edeceğim.
1900’ların başında Carl Gustav Jung kişilik yapıları hakkında yaptığı çalışmalarda içedönük ve dışadönüklükten bahsetmiştir.
İçedönüklük hayatı yalnız deneyimlemeyi seçmek olarak özetlenebilir. İçedönük kişiler başkaları ile anlaşamadıkları ya da utandıkları için yalnızlığı tercih ediyor değillerdir. İçedönük kişiler sosyal etkinliklerdense içsel yaşanmışlıklardan beslenir ve keyif alırlar. Utangaç oldukları zannedilen içedönükler yapamadıkları için değil, tercih etmedikleri için seyrek sosyalleşirler. Sıklıkla mesafeli ya da mağrur olarak tanımlanırlar. Düşünceli, mahremiyetlerine düşkün, özenli bireylerdir. İçedönüklük problemli bir durum değil, bir tercihtir.
Dışadönük insanlar sosyal, enerjik, konuşkandırlar. Sosyal yaşamlarından beslenirler. Yeni deneyimler edinmeyi, yeni insanlar tanımayı severler. Uzun süre yalnız kalmaktan hoşlanmazlar, Çok uzun süre yalnız kalırlarsa sıkılırlar, hatta kaygıları yükselir. Sıcakkanlı, sokulgan, iddialı, ortama kolaylıkla uyum sağlayan ve mutlu bireylerdir. Risk almaya yatkındırlar.
Peki, ya yukarıda solda listelenmiş tanımların bazıları ile sağda listelenmiş tanımların bir kısmı size uyuyorsa? O zaman siz bir ambivertsiniz. Son yıllarda kullanılmaya başlayan bu terim ambivert. Dışadönüklük ve içedönüklüğü bir spektrum olarak kabul edersek, ambivertler ortalarda yer alır.
En belirgin üstünlüğü uyum yeteneğidir. Tüm ilişki alanlarında bu uyum yeteneğini kullanır.
Normal şartlarda dikkat çekmekten çekinmez. Ancak bu durum değişkenlik gösterebilir. Birçok durumda da sessizce izlemeyi tercih eder.
Saatlerce kalabalıkta, eğlencede vakit geçirebilir. Ama bir anda enerjisi düşer ve çıkıp gider.
Anlamlı sohbetleri tercih eder, gündelik, yüzeysel sohbetleri sevmez.
Sosyal olarak kendini iyi hissettiği alan sınırlıdır. Kolaylıkla sosyalleşirler, ama projektörleri kendilerine döndürmekten pek hoşlanmazlar.
Bazı durumlar karşısında çok rezervedir. İş arkadaşlarına ve tanıdıklarına karşı duruşu, mesafesi ile yakın çevresine karşı gösterdiği yakınlık farklıdır. İyi tanımadığı insanlara karşı daha korunaklıdırlar.
Sırtının sağlam olmasını sever. Yanında arkadaşları varsa yeni insanlarla tanışmaktan keyif alır. Kendi başına yeni birileriyle tanışmak için çaba göstermesi pek ihtimal dahilinde değildir.
Sosyal etkinliklere katılmayı sever, ama sıklıkla çevresini gözlemlemeye koyuluverir.
Genellikle konuşmadan önce düşünür. Konuşmaya başlamadan diğerlerinin ne söylediğine kulak verir.
Çevresindekileri dengeler. Karşısındaki konuşuyorsa sessiz kalıp dinler. Karşısındaki susuyorsa konuşur. Yeri geldiğinde dinleneceğini bilmek karşısındaki için güven telkin edicidir.
Hem içedönüklüğün hem de dışadönüklüğün özelliklerini taşır, ancak hiçbiri diğerinden baskın değildir.
Ambivertler dengelidir. Şu bir gerçek ki, denge daima uçlarda olmaktan iyi ve faydalıdır.
Dr.phil. R. Meltem KAVCAR SIRMALI
30 Ekim 2019